Vai trò của các dung dịch thẩm thấu trong bệnh lý não cấp ở trẻ em : một nghiên cứu tổng quan

The role for osmotic agents in children with acute encephalopathies: a systematic review.

BMC Pediatr. 2010 Apr 17;10:23.

Gwer S, Gatakaa H, Mwai L, Idro R, Newton CR. Centre for Geographic Medicine Research (Coast), KEMRI-Wellcome Trust Collaborative Research Programme, Kilifi, Kenya. sgwer@kilifi.kemri-wellcome.org

Vấn đề: Tăng áp lực nội  sọ (ICP) là biến chứng của các bệnh lý não do chấn thương và không do chấn thương. Tăng áp lực nội sọ làm cản trở tưới máu não và có thể gây tử vong vì sự thiếu máu toàn bộ và gây thoát vị não. Các dung dịch thẩm thấu được dùng nhiều để kiểm soát áp lực nội sọ. Ở trẻ, những hướng dẫn cách dùng này phần lớn từ những nghiên cứu ở người lớn. Chúng tôi thực hiện tổng quan này để xác định những bằng chứng hiện hành về hiệu quả của các dung dịch thẩm thấu và ảnh hưởng của nó trên sự cải thiện hôn mê và dự hậu ở trẻ bị bệnh lý não cấp.

Phương pháp: Chúng tôi tra cứu nhiều dữ liệu các nghiên cứu đã và chưa xuất bản bằng tiếng Anh hoặc tiếng Pháp, từ T1/ 1996 – T3/2009 . Chúng tôi lựa chọn những nghiên về ứng dụng các dung dịch thẩm thấu ở trẻ có bệnh lý não cấp từ 0 – 16 tuổi . Chúng tôi khảo sát về sự giảm áp lực nội sọ , thời gian cải thiện tri giác, sự xuất hiện các di chứng thần kinh và tử vong.     

Kết quả: Chúng tôi tuyển chọn 4 nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên, 3 nghiên cứu tiến cứu, 2 nghiên cứu hồi cứu và 1 báo cáo ca lâm sàng. Dung dịch (DD) muối ưu trương (MUT) làm giảm áp lực nội sọ nhiều hơn dung dịch mannitol và những dung dịch khác như DD muối đẳng trương và Lactate Ringer. Hiệu quả này được duy trì kéo dài khi truyền dịch liên tục. Một liều lớn (bolus) DD mannitol hoặc glycerol chỉ làm giảm áp lực nội sọ nhất thời. So với giả dược , uống dung dịch glycerol cho thấy có sự liên quan đến giảm tử vong và giảm các di chứng thần kinh ở trẻ viêm màng não cấp do vi trùng. Dung dịch nước muối ưu trương có liên quan đến giảm tử vong khi so sánh với dung dịch mannitol ở trẻ có bệnh lý não không do chấn thương.

Kết luận: Dung dịch muối ưu trương làm giảm áp lực nội sọ nhiều hơn các dung dịch thẩm thấu khác. Uống glycerol dường như cải thiện dự hậu ở trẻ viêm màng não do vi trùng. Giảm áp lực nội sọ kéo dài là mục đích mong muốn và có thể đạt được bằng cách thay đổi cách thức và tốc độ truyền các dung dịch thẩm thấu, tuy nhiên cần có thêm nhiều nghiên cứu về vấn đề này.

Người dịch : BS Nam Phương, Khoa Nhi – BVĐKTTAG