Uống kẽm để điều trị tiêu chảy ở trẻ em.

Oral zinc for treating diarrhoea in children.

Lazzerini, Marzia. Ronfani, Luca. Cochrane Infectious Diseases Group Cochrane Database of Systematic Reviews. , 2009. [Systematic Review]

Vấn đề: Tiêu chảy (TC) là nguyên nhân làm khoảng 2 triệu trẻ tử vong hằng năm. Cung cấp kẽm giúp giảm thời gian và độ nặng của tiêu chảy, và được khuyên dùng bởi WHO và UNICEF.

Mục tiêu: Đánh giá việc uống bổ sung kẽm dể điều trị tiêu chảy cấp và tiêu chảy kéo dài ở trẻ.

Chiến lược nghiên cứu: Vào T11/2007, thông tin được tra cứu từ thư viện Cochrane (số 4, 2007), MEDLINE, EMBASE, LILACS, CINAHL, RCT, và danh sách các tài liệu tham khảo. Chúng tôi cũng liên hệ xin số liệu của các  nhà nghiên cứu.

Tiêu chuẩn lựa chọn: Các nghiên cứu kiểm soát đố chứng ngẫu nhiên so sánh việc bổ sung kẽm bằng đường uống (>=5mg/ngày trong nhiều ngày) với dùng giả dược, ở trẻ từ 1 đến 5 tuổi bị tiêu chảy cấp hoặc TC kéo dài và lỵ.

Thu thập và phân tích dữ liệu: Cả hai tác giả đánh giá chất lượng các bài nghiên cứu về phương pháp luận để được tuyển chọn , rút ra dữ liệu để phân tích và phác thảo bài tổng quan. Thời gian và độ nặng tiêu chảy là các biến kết cục chính.  Dùng tỉ số nguy cơ (Risk ratio) cho biến liên tục và sự khác biệt trung bình với độ tin cậy 95% cho các biến số liên tục. Sử dụng mô hình ảnh hưởng bất biến và biến thiên để phân tích tổng hợp và đánh giá tính không đồng nhất.

Kết quả chính: 18 nghiên cứu (n = 6165) đáp ứng đủ cả các tiêu chuẩn. Trong tiêu chảy cấp, kẽm làm rút ngắn thời gian tiêu chảy (MD -12.27 h, KTC 95%  -23.02 đến  -1.52 ; n= 2741trẻ, 9 nghiên cứu) và tiêu chảy ít hơn vào ngày thứ 3 (RR 0.69, KTC 95%:  0.59 – 0.81); n= 1073 trẻ, 2 nghiên cứu), vào ngày thứ 5 (RR 0.55, KTC 95%: 0.32 – 0.95; n= 346 trẻ, 2 nghiên cứu), và vào ngày thứ 7 (RR 0.71, KTC 95% 0.52 – 0.98); n = 4087 , 7 nghiên cứu). 4 nghiên cứu (n= 1458 trẻ ) đánh giá độ nặng tiêu chảy dùng đơn vị và điểm thời gian khác nhau , hiệu quả của kẽm thì  ít rõ ràng hơn. Phân tích theo nhóm tuổi (những nghiêncứu ở trẻ < 6 tháng tuổi) cho thấy kẽm không có  hiệu quả . Phân tích theo nhóm tình trạng dinh dưỡng,  vùng địa lý, mức độ thiếu kẽm của trẻ, loại kẽm và nơi nghiên cứu cho kết quả không có ý nghĩa đáng kể . Kẽm cũng làm giảm thời gian ở trẻ bị tiêu chảy kéo dài  (Khác biệt trung bình: -15.84 h, KTC 95% -25.43 đến -6.24 h); n = 529 trẻ, 5 nghiên cứu). Một vài nghiên cứu về độ nặng tiêu chảy, uống kẽm không làm giảm độ nặng . Không có các tác dụng phụ nghiêm trọng nào được báo cáo trong nghiên cứu, nhưng nôn ói thường thấy trong dùng kẽm điều trị tiêu chảy cấp (RR 1.71,KTC  95% 1.27 – 2.30; n = 4727 trẻ, 8 nghiên cứu).

Kết luận của tác giả: Ở những vùng tiêu chảy là nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ em, bằng chứng nghiên cứu cho thấy kẽm có lợi ích rõ ở  trẻ từ 6 tháng trở lên

Người dịch : BS Nam Phương, Khoa Nhi – BVĐKTT An Giang