Ong là loài côn trùng có tổ chức xã hội cao, sống theo đàn. Ong sẽ tấn công người khi bị đe doạ. Thông thường ong đốt hiếm khi gây ra các phản ứng nghiêm trọng. Hầu hết các phản ứng là đau chói, ngứa và sưng nề tại chỗ, có thể tự hết sau một vài ngày. Tuy nhiên, nếu bạn từng bị dị ứng với ong đốt, từng bị ong đốt nhiều lần hoặc bị nhiều vết đốt cùng một thời điểm bạn cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Có một vài đặc điểm về loài ong mà chúng ta cần biết:
- Nọc ong là một hợp chất có tính acid, bao gồm các enzym ly giải tế bào, các peptid và phospholipase A2. Các chất này gây tổn thương viêm, dị ứng và đau.
- Khi bị kích động ong thường tấn công theo đàn. Càng nhiều vết đốt càng nguy hiểm, vết đốt càng gần vùng đầu măt cổ càng nguy hiểm vì tình trạng sưng nề có thể chèn vào đường thở gây ngạt ngở.
- Ong mật có ngòi chứa nọc hình răng cưa nên khi đốt chúng mắc luôn vào da để lại ngòi đọc tại vết đốt/chích, sau khi đốt con ong sẽ chết. Nếu lấy ngòi độc không cẩn thận sẽ bóp thêm chất độc vào sâu vết đốt. Các loài ong khác có ngòi đót trơn nhẵn nên có thể đốt nhiều lần.
- Nguy hiểm và độc tính cao nhất là ong đất. Một tổ ong đất vài con có thể đốt chết một con trâu lớn.
- Ngộ độc ong là biểu hiện toàn thân: nọc ong vào cơ thể gây độc phá vỡ các tế bào, tiêu cơ cấp tính làm tắc ống thận. Các cơ quan bị tổn thương cuối cùng suy đa phủ tạng. Càng nhiều vết ong đốt nguy cơ càng cao
- Có trường hợp chỉ một nốt đốt cũng bị tiêu cơ vân cấp hoặc sốc phản vệ
Bạn cần làm
- Di chuyển đến khu vực an toàn để tránh bị đốt nhiều hơn.
- Loại bỏ ngòi độc: Nếu ong mật đốt, sẽ thấy ngòi độc ở giữa vết đốt và cần lấy nó ra. Dùng một chiếc thẻ nhựa cứng gạt ngang qua vết đốt có ngòi độc. Nếu dùng móng tay hoặc nhíp, tránh bóp ngòi ong nếu không nó sẽ tiết nọc độc vào bên trong da.
- Rửa vùng da bị đốt bằng xà phòng và nước lạnh.
- Chườm lạnh trên vùng da bị đốt bằng nước lạnh hoặc một túi nước đá khoảng 20 phút. Lặp lại nếu tiếp tục đau.
- Nâng vùng tay hoặc chân có vết đốt lên cao hơn tim, sẽ giảm sưng nề và đau.
- Bôi thuốc kháng histamin nếu vết đốt ngứa.
- Luôn chú ý với các triệu chứng dị ứng
Cần đến bệnh viện nếu có một trong các dấu hiệu sau:
- Có nhiều vết đốt
- Có vết đốt vùng đầu mặt cổ kèm theo dấu hiệu phù nề lan nhanh.
- Có dấu hiệu toàn thân: Sốt, mệt mỏi, khó thở, số lượng nước tiểu ít dần, nước tiểu màu đỏ như máu.
- Có dấu hiệu dị ứng hoặc trước đây từng bị dị ứng với ong đốt: mẩn ngứa, đỏ da toàn thân hoặc cảm giác choáng váng, chóng mặt.
Nên và không nên:
- Bôi vôi, mật ong, kem đánh răng vào vết đốt:
- Không xoa bóp vết đốt, hạn chế gãi, nếu không tình trạng sưng nề sẽ tiến triển nhanh hơn
- Khi bị ong tấn cong hãy cố gắng chạy thật nhanh, kéo áo che mặt kín đầu, dùng tay bảo vệ mặt. Chạy vào nhà hay xe ô tô.
- Đừng xua đuổi ong vì chúng bị thu hút bởi chuyển động.
KHOA CẤP CỨU
