Ung thư đại tràng là một trong những loại ung thư phổ biến và nguy hiểm, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, khả năng điều trị thành công và sống sót rất cao. Việc hiểu rõ về căn bệnh này sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và phát hiện sớm. Dưới đây là những điều cần biết về ung thư đại tràng.
1. Ung Thư Đại Tràng Là Gì?
Ung thư đại tràng (hay còn gọi là ung thư ruột già) là một loại ung thư bắt đầu từ các tế bào lót bên trong đại tràng, một phần của hệ tiêu hóa. Đại tràng có chức năng hấp thu nước và các chất dinh dưỡng, đồng thời tạo thành phân để thải ra ngoài cơ thể. Ung thư đại tràng có thể phát triển từ các polyp – những khối u nhỏ và lành tính trong đại tràng. Theo thời gian, nếu không được phát hiện và loại bỏ, các polyp này có thể trở thành ung thư.
2. Nguyên Nhân Và Yếu Tố Nguy Cơ
Mặc dù nguyên nhân chính xác của ung thư đại tràng vẫn chưa được xác định rõ, nhưng một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh:
- Tuổi tác: Ung thư đại tràng thường gặp ở người trên 50 tuổi. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh ở những người trẻ tuổi cũng đang tăng lên.
- Tiền sử gia đình: Nếu có người thân (cha mẹ, anh chị em) từng mắc ung thư đại tràng, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng cao hơn.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn và ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Bệnh lý đường tiêu hóa: Những người mắc các bệnh lý viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn có nguy cơ cao bị ung thư đại tràng.
- Lối sống ít vận động: Thiếu vận động thể chất, thừa cân và béo phì cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
3. Triệu Chứng Của Ung Thư Đại Tràng
Ung thư đại tràng thường phát triển chậm và có thể không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Thay đổi thói quen đi tiêu: Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài, hoặc cảm giác không thể đi tiêu hết.
- Máu trong phân: Có thể thấy máu tươi hoặc máu ẩn trong phân, một dấu hiệu cảnh báo ung thư đại tràng.
- Đau bụng hoặc chướng bụng: Cảm giác đau âm ỉ hoặc đầy hơi trong bụng, đặc biệt là sau khi ăn.
- Giảm cân không rõ lý do: Mặc dù không thay đổi chế độ ăn uống, bạn vẫn bị sụt cân nhanh chóng.
- Mệt mỏi, thiếu máu: Do mất máu lâu dài hoặc cơ thể thiếu hụt chất dinh dưỡng, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi và thiếu sức sống.
Khối u ác tính của đại tràng
4. Các Phương Pháp Chẩn Đoán Ung Thư Đại Tràng
Để chẩn đoán ung thư đại tràng, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp sau:
- Nội soi đại tràng: Đây là phương pháp tầm soát hiệu quả nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống soi mềm có gắn camera để quan sát trực tiếp bên trong đại tràng, phát hiện các tổn thương hoặc polyp. Nếu có polyp, bác sĩ có thể lấy mẫu để kiểm tra thêm.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư (CEA) trong máu có thể giúp phát hiện sự hiện diện của ung thư, mặc dù không phải lúc nào cũng chính xác.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp CT có thể giúp xác định kích thước và mức độ di căn của khối u.
- Siêu âm ổ bụng: Giúp phát hiện khối u trong đại tràng hoặc các vấn đề liên quan.
5. Phương Pháp Điều Trị Ung Thư Đại Tràng
Việc điều trị ung thư đại tràng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Phẫu thuật: Đây là phương pháp chủ yếu để điều trị ung thư đại tràng. Nếu ung thư chỉ giới hạn trong đại tràng, bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ phần đại tràng bị ảnh hưởng và nối lại các phần còn lại của ruột.
- Hóa trị: Dùng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư. Hóa trị thường được chỉ định sau phẫu thuật để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư còn sót lại, hoặc trong trường hợp ung thư đã di căn.
- Xạ trị: Sử dụng tia xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư hoặc làm giảm triệu chứng ở những bệnh nhân ung thư đã di căn.
- Liệu pháp nhắm trúng đích: Sử dụng thuốc để tấn công đặc hiệu vào các tế bào ung thư mà không gây hại đến các tế bào bình thường.
6. Lợi Ích Của Việc Tầm Soát Sớm
Việc tầm soát ung thư đại tràng định kỳ là cách hiệu quả để phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khi khả năng điều trị thành công cao. Những phương pháp tầm soát phổ biến bao gồm xét nghiệm máu ẩn trong phân, nội soi đại tràng và chụp CT. Đối với người từ 50 tuổi trở lên hoặc những người có nguy cơ cao, việc tầm soát ung thư đại tràng định kỳ là rất quan trọng.
7. Phòng Ngừa Ung Thư Đại Tràng
Mặc dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa ung thư đại tràng, nhưng việc thay đổi lối sống có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Ăn uống lành mạnh: Tăng cường chất xơ, ăn nhiều rau xanh, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt và giảm tiêu thụ thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn.
Ăn uống lành mạnh Thường xuyên tập thể dục
- Tập thể dục thường xuyên: Vận động cơ thể ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc ung thư.
- Tránh hút thuốc và hạn chế uống rượu: Những thói quen này đều có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư đại tràng khi có độ tuổi thích hợp hoặc khi có nguy cơ cao.
Kết Luận
Ung thư đại tràng là một căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Việc thay đổi lối sống lành mạnh và thực hiện tầm soát định kỳ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của mình và tham khảo ý kiến bác sĩ để có kế hoạch phòng ngừa và điều trị phù hợp.
BSCKI. Thạch Xuân Tựu
Khoa Ung bướu – Bv ĐKTT An Giang