Các bác sĩ Khoa Ngoại tổng hợp – Bệnh viện Đa Khoa Trung Tâm An Giang vừa phẫu thuật thành công 1 trường hợp dị vật đường tiêu hóa là 1 viên thuốc còn vỏ nằm ở ruột non (hỗng tràng). Bệnh nhân Nguyễn Thị N, 84 tuổi, địa chỉ xã Hội An, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, vào viện ngày 13 thàng 05 năm 2021, với tình trạng đau khắp bụng 5 ngày, có đề kháng rõ, được chỉ định chụp CT Scanner ổ bụng phát hiện có dị vật ở ruột non giống hình viên thuốc chưa bóc vỏ.
Hình CT Scanner bụng.
Bệnh nhân được mổ cấp cứu cùng ngày nhập viện với chẩn đoán viêm phúc mạc do dị vật đường tiêu hóa, lấy ra được viên thuốc còn vỏ, hiện tại tình trạng bệnh nhân ổn định.
Hình dị vật viên thuốc ở ruột non
Dị vật rơi vào đường tiêu hóa là những vật do vô tình hay cố ý nuốt phải trong quá trình ăn uống hay trong sinh hoạt. Phần lớn các dị vật này có thể tự đào thải ra ngoài theo phân nhờ nhu động của ống tiêu hóa. Tuy nhiên, vẫn có khoảng 10 – 20% các dị vật cần phải điều trị do có kích thước lớn, có hình thù sắc nhọn như tăm, kim khâu, xương cá… Nếu các dị vật này không được xử lý kịp thời sẽ gây tổn thương trong đương tiêu hóa, dẫn đến biến chứng như: chảy máu, áp xe, tắc ruột, thủng ruột, thậm chí có thể tử vong.
Nguy cơ mắc dị vật có thể gặp bất kỳ đối tượng nào, không phân biệt tuổi tác và giới. Tuy nhiên, những đối tượng thường gặp là:
– Trẻ em hay có thói quen ngậm, mút các đồ vật trong khi chơi.
– Người bị mất răng hoặc có răng giả.
– Người cao tuổi.
– Người mắc bệnh tâm thần.
– Người nghiện rượu.
– Người có thói quen ăn uống không cẩn thận: ăn nhanh, nuốt vội…thói quen ngậm tăm.
– Có tiền sử phẫu thuật dạ dày – tá tràng: cắt dạ dày – tá tràng, nối vị tràng…
Nhiều bệnh nhân không hề biết mình nuốt dị vật, nhất là những người không nhai kỹ, nuốt vội khối thức ăn có lẫn dị vật.
Chẩn đoán dị vật đường tiêu hóa bằng cách nào?
Khi nghi ngờ người bệnh có dị vật đường tiêu hóa, bác sĩ sẽ hỏi tiền sử ăn uống và triệu chứng xâm nhập khi hóc, nuốt dị vật.
Chụp X quang có thể thấy hình ảnh dị vật ở những dị vật cản quang hoặc hình ảnh gián tiếp là viêm phổi, tràn dịch màng phổi trong dị vật thực quản đã có biến chứng, có hơi trong ổ bụng trong dị vật ruột non hoặc đại trực tràng có biến chứng thủng.
Siêu âm có thể thấy khối áp xe hoặc chụp CT Scan có thể thấy được hình ảnh dị vật.
Nội soi dạ dày tá tràng là phương pháp sử dụng để chẩn đoán xác định và điều trị can thiệp qua nội soi (gắp dị vật thực quản hoặc dạ dày) giai đoạn sớm.
Phương pháp điều trị dị vật đường tiêu hóa hiện nay
Đối với dị vật đường tiêu hóa ở thực quản, dạ dày thì điều trị bằng phương pháp gắp dị vật qua nội soi là phương pháp an toàn và triệt để nhất: Người bệnh sẽ được khám lâm sàng, chụp X-quang xác định, làm các xét nghiệm tiền mê. Tiến hành gắp dị vật qua nội soi gây mê đường tiêu hóa đảm bảo an toàn, không đau và tránh co thắt thực quản, kích thích, nôn khi soi.
Tuy nhiên, ở giai đoạn muộn, khi dị vật đã gây biến chứng viêm, áp xe trung thất thì việc điều trị hết sức khó khăn, đòi hỏi bác sĩ điều trị phải có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm điều trị và tay nghề cao. Các trường hợp này cần được điều trị tại các trung tâm lớn nhiều kinh nghiệm vì quá trình phẫu thuật phức tạp, cần nhiều kinh nghiệm lúc phẫu thuật cũng như hồi sức.
Đối với dị vật ruột non hoặc đại trực tràng thì phải phẫu thuật. Tùy theo giai đoạn sớm hay muộn, tùy theo kinh nghiệm phẫu thuật viên cũng như tùy theo điều kiện của cơ sở y tế mà bệnh nhân được phẫu thuật nội soi hay mổ mở, có cắt ruột hay không cũng như bệnh nhân có mang hậu môn nhân tạo hay không.
Phòng ngừa dị vật đường tiêu hóa
– Trong khi ăn cần ăn chậm, nhai kỹ, tránh vừa ăn vừa cười đùa, mất tập trung.
– Tránh thức ăn dai, gân, da, thức ăn có lẫn xương.
– Cần cắt nhỏ nấu kỹ thức ăn cho người cao tuổi, trẻ nhỏ.
– Lưu ý các loại thịt, cá có lẫn xương mà chưa được lọc kỹ.
– Bỏ thói quen ngậm tăm sau khi ăn xong.
– Bóc bỏ vỏ thuốc khỏi vỉ trước khi dùng.
– Khi có tiệc rượu hết sức cẩn thận trong quá trình ăn uống.
Khi nghi ngờ đã nuốt dị vật hoặc cảm thấy các triệu chứng khó chịu đã được mô tả ở trên, người bệnh cần đến khám tại các cơ sở Y tế có chuyên khoa Tiêu hóa để được điều trị can thiệp ngay. Người bệnh tuyệt đối không nên tự ý điều trị tại nhà, không chữa theo mẹo dân gian, không cố nuốt thêm thức ăn với mục đích làm dị vật “trôi” xuống vì điều này có thể làm tổn thương thêm đường tiêu hóa và khiến bệnh thêm phức tạp.
BS.CKII. Lê Huy Cường.
Trưởng Khoa Ngoại tổng hợp – BVĐKTT An Giang.
