Liệu pháp hormon dài hạn ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh

Long term hormone therapy for perimenopausal and postmenopausal women

Cindy Farquhar1, Jane Marjoribanks2, Anne Lethaby3, Jane A Suckling4, Quirine Lamberts1
Editorial group: Cochrane Menstrual Disorders and Subfertility Group.
Publication status and date: Edited (no change to conclusions), published in Issue 2, 2009.
Review content assessed as up-to-date: 7 May 2008.

Tổng quan: Liệu pháp hormon được sử dụng phổ biến nhằm kiểm soát các triệu chứng mãn kinh và được sử dụng để kiểm soát và phòng ngừa bệnh tim mạch, loãng xương và chứng mất trí ở người già. Đây là quan điểm đã được cập nhật  từ tổng quan Cochrane xuất bản đầu tiên vào năm 2005.

Mục tiêu: Nhằm đánh giá ảnh hưởng của liệu pháp hormon dài hạn trên tử suất, các dự hậu tim mạch, ung thư, bệnh túi mật, nhận thức, gãy xương và chất lượng cuộc sống.

Chiến lược tìm kiếm: Chúng tôi tìm các dữ liệu đến tháng 11/ 2007: Danh bạ các nghiên cứu trong nhóm rối loạn kinh nguyệt và vô sinh của Cochrane, các nghiên cứu có nhóm chứng trên danh bạ trung tâm Cochrane, Medline, Embase, Biological Abstract. Ngay cả các bài báo không được chú dẫn và các tóm tắt hội nghị có liên quan.

Tiêu chuẩn lựa chọn: Các nghiên cứu mù đôi ngẫu nhiên của liệu pháp hormon và placebo, dùng ít nhất một năm ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh. Liệu pháp hormon bao gồm estrogen đơn thuần hoặc phối hợp với progesterone, dùng đường uống, qua da, dưới da hoặc qua mũi.

Thu nhập và phân tích dữ liệu: Hai tác giả đánh giá chất lượng nghiên cứu và trích dữ liệu độc lập.

Kết quả: 19 nghiên cứu bao gồm 41.904 phụ nữ được chọn. Ở nhóm phụ nữ khỏe mạnh, liệu pháp hormon thay thế phối hợp liên tục gia tăng có ý nghĩa nguy cơ thuyên tắc tĩnh mạch hoặc biến cố mạch vành (sau 1 năm ), đột quị (sau 3 năm), ung thư vú và bệnh túi mật. Liệu pháp hormon thay thế chỉ có estrogen trong thời gian dài gây tăng nguy cơ thuyên tắc tĩnh mạch, đột quị và bệnh túi mật (sau lần lượt 1-2 năm, 3 năm và 7 năm), nhưng không gây tăng nguy cơ ung thư vú. Lợi ích có ý nghĩa thống kê của liệu pháp hormon là giảm tỷ lệ gãy xương và ung thư đại tràng (nhóm phối hợp) nếu dùng trong thời gian dài. Ở nhóm phụ nữ trên 65 tuổi mà có sức khỏe trung bình (tức là thể trạng trung bình, không bị bệnh) và dùng liên tục liệu pháp hormon kết hợp, gia tăng có ý nghĩa thống kê tỷ lệ chứng mất trí. Trong số phụ nữ  có bệnh lý tim mạch, dùng lâu dài liệu pháp hormon thay thế kết hợp gia tăng có ý nghĩa nguy cơ thuyên tắc tĩnh mạch.

Một nghiên cứu phân tích trên 2839 phụ nữ sức khỏe trung bình từ 50 – 59 tuổi dùng liệu pháp hormon phối hợp liên tục và 1637 phụ nữ dùng liệu pháp hormon chỉ có estrogen với nhóm chứng có số phụ nữ  tương tự. Chỉ gia tăng có ý nghĩa nguy cơ thuyên tắc tĩnh mạch ở phụ nữ dùng liệu pháp hormon phối hợp liên tục: nguy cơ tuyệt đối vẫn thấp, ít hơn 1/500. Tuy nhiên nghiên cứu này không đủ lực để phát hiện các khác biệt giữa các nhóm của phụ nữ trẻ.

Kết luận: Liệu pháp hormon thay thế không được chỉ định thường qui cho các bệnh mãn tính. Chúng tôi cần nhiều bằng chứng hơn trên sự an toàn của liệu pháp hormon nhằm kiểm soát triệu chứng mãn kinh, dù cho việc dùng ngắn hạn thì tương đối an toàn ở phụ nữ trẻ.

Người dịch: Bs Phong – khoa Phụ sản – BVĐKTTAG