Chủ đề của Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới năm nay là:
“Tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trong thảm họavà tình huống khẩn cấp.”
Tổng quan
Mỗi năm, hàng triệu người bị ảnh hưởng bởi các tình huốngkhẩn cấp như xung đột vũ trang và thiên tai. Những cuộc khủnghoảng này phá vỡ gia đình, sinh kế và các dịch vụ thiết yếu, đồng thời tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần.
Các tình huống khẩn cấp có thể làm trầm trọng thêm các rốiloạn sức khỏe tâm thần hiện có và các vấn đề xã hội như nghèođói, phân biệt đối xử. Chúng cũng có thể tạo ra những vấn đềmới, chẳng hạn như ly tán gia đình hoặc lạm dụng chất gâynghiện.
Việc chuẩn bị sẵn sàng và lồng ghép vào các kế hoạch giảmthiểu rủi ro thiên tai là điều thiết yếu để giảm thiểu tác động. Các quốc gia cũng có thể tận dụng khủng hoảng như một cơ hộiđể đầu tư vào sức khỏe tâm thần, sử dụng nguồn viện trợ và sựchú ý tăng cao để phát triển hệ thống chăm sóc bền vững lâu dài.
Tỷ lệ mắc bệnh
Hầu hết những người bị ảnh hưởng bởi tình huống khẩn cấptrải qua các cảm giác lo âu, buồn bã, tuyệt vọng, khó ngủ, mệtmỏi, dễ cáu gắt, giận dữ hoặc đau nhức cơ thể. Tình trạng căngthẳng tâm lý này thường cải thiện theo thời gian, nhưng một sốngười sẽ phát triển thành rối loạn tâm thần. Ước tính có 22% sốngười có thể mắc trầm cảm, lo âu, rối loạn stress sau sang chấn(PTSD), rối loạn lưỡng cực hoặc tâm thần phân liệt.
Ước tính 13% dân số bị ảnh hưởng bởi xung đột có các dạngnhẹ của trầm cảm, lo âu và PTSD, trong khi 9% mắc rối loạntâm thần mức độ vừa hoặc nặng.
Trong bối cảnh xung đột, tỷ lệ trầm cảm tăng theo tuổi và phụnữ mắc nhiều hơn nam giới. Những người có rối loạn nặng đặcbiệt dễ bị tổn thương trong và sau khủng hoảng, và cần đượctiếp cận cả nhu cầu cơ bản lẫn chăm sóc lâm sàng.
Các hoạt động được khuyến nghị
Kết luận
Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới là lời nhắc nhở mạnh mẽrằng không có sức khỏe nếu không có sức khỏe tâm thần. Chiếndịch năm nay tập trung vào nhu cầu cấp thiết trong việc hỗ trợsức khỏe tâm thần và các nhu cầu tâm lý – xã hội của nhữngngười bị ảnh hưởng bởi các tình huống khẩn cấp nhân đạo. Bằngviệc đầu tư vào các can thiệp dựa trên bằng chứng và cộng đồng, chúng ta có thể đáp ứng các nhu cầu sức khỏe tâm thần trướcmắt, thúc đẩy quá trình hồi phục lâu dài, và giúp các cá nhâncũng như cộng đồng tái thiết cuộc sống, hướng tới sự phát triểnbền vững.
Nhân Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới này, hãy cùng nhautăng cường nỗ lực để xây dựng một thế giới nơi sức khỏe tâmthần được trân trọng, bảo vệ và mọi người đều có thể tiếp cận — đặc biệt là trong những lúc khó khăn, thử thách.
Ths.Bs Nguyễn Hương Bảy
Nguồn: https://www.who.int/campaigns/world-mental-health-day/2025