Uống thuốc giảm huyết áp vào buổi tối hoặc buổi sáng?

Cochrane Database Syst Rev. 2011 Oct 5;(10):CD004184.

Evening versus morning dosing regimen drug therapy for hypertension.

Zhao P, Xu P, Wan C, Wang Z. Source: Medical Library,SichuanUniversity, No. 17,Ren Min Nan Road,Chengdu,Sichuan,China, 610041.

ĐẶT VẤN ĐỀ: Huyết áp (HA) thay đổi theo nhịp sinh học trong ngày. Tăng HA buổi sáng được biết làm tăng nguy cơ của các biến cố tim mạch (nhồi máu) trong những giờ đầu sau khi thức dậy. Chưa có tổng quan nào đánh giá về tác dụng của thuốc hạ HA theo thời điểm uống sáng hoặc tối cho các người có tăng huyết áp nguyên phát. 

MỤC TIÊU: Để đánh giá về tác dụng của thuốc hạ HA dùng 1 lần trong ngày vào thời điểm sáng hoặc tối trên tử vong do các nguyên nhân, các biến cố tim mạch, mức độ giảm HA ở BN tăng huyết áp nguyên phát. 

CÁCH TÌM: Chúng tôi tìm CENTRAL Cochrane trên Ovid ( quý 4 năm 2009), Ovid MEDLINE (từ 1950 đến 10/2009), EMBASE (từ 1974- 10/ 2009), cơ sở dữ liệu y sinh học Trung Quốc (1978-2009) và danh sách các tài liệu tham khảo các bài viết có liên quan. Tìm tài liệu với mọi ngôn ngữ.

TIÊU CHÍ LỰA CHỌN: Thu nhận tất cả thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên (RCT) so sánh giữa nhóm uống thuốc hạ áp vào buổi sáng với nhóm uống vào buổi tối. Lọai trừ bệnh nhân tăng huyết áp thứ cấp, công nhân làm ca hoặc tăng huyết áp áo choàng trắng.

THU THẬP VÀ PHÂN TÍCH: Hai tác giả độc lập trích xuất dữ liệu và đánh giá chất lượng thử nghiệm. Thảo luận nếu có bất đồng hoặc được xem xét lại bởi người thứ 3. Tổng hợp và phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách sử dụng RevMan 5,1. Phân tích tổng hợp bằng mô hình ảnh hưởng biến thiên và phân tích độ nhạy.

KẾT QUẢ: Có 21 RCTs gồm 1.993 bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát đáp ứng các tiêu chí để tổng hợp: nhóm dùng thuốc ức chế men chuyển angiotensin (5 thử nghiệm), thuốc ức chế kênh calcium (7 thử nghiệm), đối kháng thụ thể angiotensin II (6 thử nghiệm), thuốc lợi tiểu (2 thử nghiệm), ức chế alpha (1thử nghiệm), và ức chế beta (1 thử nghiệm). Phân tích tổng hợp cho thấy có tính không đồng nhất đáng kể giữa các thử nghiệm. Không RCTs nào báo cáo về tử vong do mọi nguyên nhân, tử vong tim mạch, mắc bệnh và biến cố tim mạch. Không khác biệt về các tác dụng bất lợi (RR = 0,78, KTC 95%: 0,37-1,65)  hoặc phải rút khỏi nghiên cứu do tác dụng bất lợi của thuốc (RR = 0,53, KTC 95%: 0,26-1,07). Không có khác biệt về trị HA tâm thu (-1,62 mm Hg, KTC 95% : -4,19 đến 0,95) và trị HA tâm trương vào buổi sáng (-1,21 mm. Hg, KTC 95% CI: -3,28 đến 0,86) giữa 2 nhóm, tuy nhiên có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê trị số HA trong 24 giờ (HA tâm thu: -1,71 mm Hg, KTC 95%: -2,78 đến -0,65; HA tâm trương: -1,38 mm Hg, KTC 95%: -2,13 đến – 0,62).

KẾT LUẬN: Không RCTs nào báo cáo về các kết cục lâm sàng: mọi nguyên nhân tử vong, các biến cố tim mạch. Không có sự khác biệt có ý nghĩa về tác dụng bất lợi của thuốc hoặcrút khỏi nghiên cứu do tác dụng bất lợi của thuốc. Về hiệu quả giảm huyết áp tâm thu và tâm trương trong 24 giờ, dữ liệu cho thấy uống thuốc vào buổi tối trước đi ngủ kiểm soát HA tốt hơn so với uống vào buổi sáng, tuy nhiên cơ chế thì chưa rõ.

Người dịch: BS Rạng, Bệnh viện An giang