BS.CKII. Dương Quốc Hiền
Trưởng khoa Truyền nhiễm – Bệnh viện Đa khoa An Giang
HIV/AIDS có thể nói đã ăn sâu bén rễ vào đời sống và sinh hoạt của loài người khi dịch bệnh này đã xuất hiện từ đầu những năm 1970 đến nay và chưa thể chấm dứt hoàn toàn được. Với hình thái dịch bệnh HIV/AIDS đã thay đổi dường như sẽ là nguy cơ khiến cho mọi nỗ lực phòng chống dịch của chúng ta từ trước tới nay thành lãng phí. Không còn là lây truyền chủ yếu qua đường máu, HIV/AIDS nay đang bùng lên qua đường tình dục khi con đường này dần trở thành đường lây chủ yếu. Và theo thường lệ, ngày 1 tháng 12 hằng năm mang tên gọi World AIDS Day – Ngày thế giới phòng chống AIDS nhằm kêu gọi mọi người nâng cao nhận thức về nạn dịch AIDS do lây nhiễm HIV và đồng thời là dịp để tưởng nhớ các nạn nhân đã chết vì HIV/AIDS
Nguồn gốc
Cha đẻ của “Ngày thế giới phòng chống bệnh AIDS” là James W. Bunn và Thomas Netter, khi đề xuất của hai ông được chấp nhận và đồng ý áp dụng đầu tiên vào 01/12/1988.
Năm 1997, Liên Hiệp Quốc đã lập ra “Chiến dịch thế giới phòng chống AIDS” với chủ đề tập trung vào Phòng chống HIV/AIDS cho trẻ em và người trẻ và kéo dài trong 2 năm đầu. Nhưng nhận thấy được sự bất cập khi vấn đề là tất cả mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm HIV và bệnh AIDS cho nên chiến dịch gặp nhiều sự chỉ trích vào những năm tháng đó.
Năm 2004, “Chiến dịch thế giới phòng chống bệnh AIDS” đã trở thành một tổ chức độc lập.
UNAIDS bắt đầu hỗ trợ Việt Nam ngay từ năm 1996 — năm thành lập của tổ chức. Một Cố vấn chương trình quốc gia được phái đến Việt Nam và một văn phòng nhỏ được mở tại trụ sở của Bộ Y tế cũng vào năm này, khởi đầu hoạt động của văn phòng UNAIDS tại Việt Nam.Từ đó đến nay, UNAIDS đã phát triển lớn mạnh trong vai trò dẫn dắt đáp ứng với HIV trên toàn thế giới cũng như ở cấp độ quốc gia. Hỗ trợ của UNAIDS dành cho Chính phủ và nhân dân Việt Nam cũng đã gia tăng đáng kể.Mục tiêu
Ý nghĩa của Ngày Thế giới phòng chống bệnh AIDS
Ngày thế giới phòng chống bệnh AIDS (World AIDS Day) được tổ chức hàng năm vào ngày 1 tháng 12, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về đại dịch AIDS do việc lây nhiễm HIV, kêu gọi các quốc gia toàn thế giới trong nỗ lực phòng chống HIV/AIDS để Không còn người nhiễm mới HIV, Không còn phân biệt đối xử và Không còn người tử vong do AIDS với mong muốn tiến tới kết thúc dịch AIDS vào năm 2030, để AIDS không còn là một mối nguy cho sức khỏe cộng đồng.
Mẫu máu có HIV dương tính được phát hiện đầu tiên vào năm 1959 tại Zaize – châu Phi. Mãi đến năm 1981, bệnh AIDS trên lâm sàng được phát hiện đầu tiên tại Mỹ. Thành phố nơi dịch HIV bùng phát đầu tiên là Kinshasa, nay là thủ đô Cộng hòa Congo.
Dịch HIV/AIDS tuy mới xuất hiện từ thập niên 80 nhưng đã nhanh chóng lan ra toàn cầu. HIV tấn công mọi đối tượng nhưng chủ yếu là thanh niên, phụ nữ, trẻ em. Đại dịch HIV/AIDS là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người; ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, xã hội và tương lai nòi giống của các dân tộc.
Còn ở Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện vào tháng 12 năm 1990 tại thành phố Hồ Chí Minh. Dịch HIV/AIDS bắt đầu bùng nổ từ năm 1993 trong nhóm những người nghiện chích ma túy tại thành phố Hồ Chí Minh. Sau đó dịch bắt đầu lan ra các tỉnh. Đến cuối tháng 12/1998, toàn bộ 61 tỉnh, thành trong cả nước đều đã phát hiện có người bị nhiễm HIV.
Theo các nhà nghiên cứu, nếu đẩy mạnh các biện pháp tích cực phòng chống HIV/AIDS, tới năm 2030, HIV/AIDS sẽ không còn là mối đe dọa toàn cầu về sức khỏe, cứu 21 triệu người thoát chết và ngăn ngừa được 28 triệu trường hợp bị nhiễm virus.
Biểu tượng và ý nghĩa, câu chuyện đằng sau Ruy băng đỏ(Red Ribbon) là gì?
Ruy băng đỏ là biểu tượng phổ quát về nhận thức và sự hỗ trợ dành cho những người sống chung với HIV. Biểu tượng này được sáng tạo lần đầu tiên vào năm 1991, khi mười hai nghệ sĩ gặp nhau để thảo luận về một dự án mới cho Visual AIDS, một tổ chức nghệ thuật nâng cao nhận thức về HIV tại New York.
Chính tại đó, họ đã nghĩ ra thứ sau này trở thành một trong những biểu tượng được công nhận nhất của thập kỷ: Dải băng đỏ, được đeo để thể hiện sự nhận thức và hỗ trợ dành cho những người sống chung với HIV. Các nghệ sĩ muốn tạo ra một biểu tượng trực quan về lòng trắc ẩn dành cho những người sống chung với HIV và đã chọn màu đỏ vì sự táo bạo của nó, cũng như vì sự liên kết tượng trưng với đam mê, trái tim và tình yêu.
Với hình tượng dải băng đỏ, có thể là buộc ở cổ tay hoặc được để ở những nơi trang trọng, chính là biểu tượng toàn cầu cho tình đoàn kết với những người nhiễm HIV và những người bệnh AIDS.
Lời kêu gọi hành động
Thực tế cho thấy các bệnh xã hội nói chung và AIDS nói riêng đã trở thành một trong các dịch bệnh phá hoại lớn nhất trong lịch sử. Cho đến nay chúng ta vẫn đang tập trung nghiên cứu nhằm tìm ra lọai vắc xin, thuốc đặc hiệu để tiêu diệt HIV.
Mặc dù gần đây, việc điều trị và phòng chống HIV đã được cải thiện ở nhiều vùng trên thế giới, nhưng tỉ lệ người mắc HIV và số lượng người chết vì AIDS vẫn là rất lớn. Vì vậy, biết cách tự phòng cho mình và cho cộng động cũng như tuyên truyền cho mọi người cùng hiểu biết được coi như là một vắc xin để phòng ngừa HIV/AIDS hiện nay.
Thông điệp hôm nay “Công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS- hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030”.
Đôi điều cần biết về bệnh HIV/AIDS
HIV (Human Immunodeficiency Virus) là loại virus phá huỷ các tế bào của hệ miễn dịch, khiến cơ thể không còn khả năng chống lại các vi khuẩn, virus khác và nấm gây bệnh. Do đó bệnh nhân dễ bị một số loại ung thư và nhiễm trùng cơ hội mà bình thường có thể đề kháng được.
AIDS (Acquired ImmunoDeficiency Syndrome) là một bệnh mạn tính do HIV gây ra. AIDS là giai đoạn cuối cùng của quá trình nhiễm HIV được thể hiện bởi các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ung thư và các bệnh liên quan đến rối loạn miễn dịch dẫn đến tử vong. Thời gian từ khi nhiễm HIV đến biến chuyển thành bệnh AIDS tùy thuộc vào hành vi và đáp ứng miễn dịch của từng người nhưng tựu chung lại trong khoảng thời gian trung bình là 5 năm.
Nhiễm trùng cơ hội là những nhiễm trùng xảy ra nhân cơ hội cơ thể bị suy giảm miễn dịch do bị nhiễm HIV.
HIV lây truyền qua 3 đường: qua quan hệ tình dục, qua đường máu hoặc truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, sinh đẻ và cho con bú.
Nhưng lưu ý HIV không lây truyền qua:
Điều trị HIV/AIDS: Tổ chức Y tế Thế giới cho biết đến nay, điều trị bằng thuốc kháng virus ARV được coi là điều trị đặc hiệu vì nó làm ức chế sự nhân lên của virus, từ đó duy trì được lượng virus thấp nhất trong máu và duy trì được tình trạng bình thường của hệ miễn dịch.
Tài liệu tham khảo