CORTICOSTEROIDS TRONG ĐIỀU TRỊ LAO MÀNG NÃO
Corticosteroids for managing tuberculous meningitis
Cochrane Database Syst Rev. 2016 Apr 28;4:CD002244. doi: 10.1002/14651858.CD002244.pub4
Tổng quan:
Lao màng não là một thể lao nguy hiểm ảnh hưởng đến màng não bao xung quanh não và tủy sống, có liên quan đến tỷ lệ tử vong và tàn phế cao trong số những người sống sót. Corticosteroid đã được sử dụng như một thuốc hỗ trợ với thuốc kháng lao để điều trị lao màng não, nhưng vai trò của chúng còn tranh cãi.
Mục tiêu:
Đánh giá hiệu quả của corticosteroids như là một thuốc hỗ trợ điều trị lao, về tử vong và di chứng nặng ở những người bị lao màng não.
Phương pháp:
Chúng tôi tìm Cochrane Infectious Diseases Group Specialized Register đến ngày 18 tháng 3 năm 2016; CENTRAL; MEDLINE; EMBASE; LILACS ; và các nghiên cứu đối chứng hiện hành. Chúng tôi cũng liên lạc với các nhà nghiên cứu và các tổ chức làm việc trong lĩnh vực này và kiểm tra danh sách tài liệu tham khảo.
Tiêu chí chọn lựa:
Các thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên so sánh corticosteroid + thuốc kháng lao và điều trị bằng thuốc kháng lao đơn thuần ở người bị lao màng não với chẩn đoán lâm sàng và biến kết cục là tử vong hoặc di chứng.
Thu thập và phân tích dữ liệu:
Chúng tôi đánh giá độc lập kết quả tìm kiếm và chất lượng phương pháp luận, và trích xuất dữ liệu từ các thử nghiệm. Chúng tôi sử dụng mô hình ảnh hưởng hỗn hợp để phân tích dữ liệu và tính các tỷ lệ nguy cơ (RR) với khoảng tin cậy 95% (CI) . Chúng tôi thực hiện một phân tích theo chủ định ( ITT analysis) với mẫu số bao gồm tất cả những người tham gia được lựa chọn ngẫu nhiên để điều trị. Phân tích này tính luôn tất cả những người tham gia bị mất dấu mà có kết cụt tốt. Chúng tôi đã tiến hành phân tích độ nhạy để tìm hiểu ảnh hưởng của dữ liệu bị thiếu.
Kết quả chủ yếu:
Có 9 thử nghiệm gồm 1337 người (với 469 ca tử vong) đạt được tiêu chuẩn nhận vào. Theo dõi từ ba đến 18 tháng, steroids làm giảm tử vong gần 1/4 (RR 0,75, KTC 95% 0,65 đến 0,87, 9 thử nghiệm, 1337 người tham gia, chứng cứ chất lượng cao). Tàn tật do di chứng thần kinh không phổ biến ở những người sống sót, và steroids có thể ít hoặc không ảnh hưởng đến kết cục này (RR 0,92, KTC 95% 0,71 đến 1,20, 8 thử nghiệm, 1314 người tham gia, chứng cứ chất lượng thấp). Không có sự khác biệt giữa các nhóm về tần suất các tác dụng phụ, bao gồm chảy máu đường tiêu hóa, nhiễm trùng do xâm lấn, tăng đường huyết và rối loạn chức năng gan. Một thử nghiệm đã theo dõi người tham gia trong 5 năm. Tác động đến tử vong không còn rõ ràng tại thời điểm này (RR 0,93, KTC 95% 0,78 đến 1,12, một thử nghiệm, 545 người tham gia, chứng cứ chất lượng trung bình); và không có sự khác biệt về di chứng thần kinh được phát hiện (RR 0.91, KTC 95% 0.49 đến 1.69, một thử nghiệm, 545 người tham gia, chứng cứ chất lượng thấp). Một thử nghiệm bao gồm người có HIV/AIDS. Phân tích phân tầng theo tình trạng HIV trong thử nghiệm này cho thấy không có sự không đồng nhất, với ước tính nguy cơ tử vong (RR 0,90, KTC 95% 0,67- 1,20, một thử nghiệm, 98 người tham gia) và di chứng (RR 1,23, KTC 95% 0,08 – 19,07, có 98 người tham gia) tương tự như người không bị nhiễm HIV trong cùng một thử nghiệm.
Tác giả kết luận:
Corticosteroids làm giảm tỷ lệ tử vong do viêm màng não lao, ít nhất là trong thời gian ngắn. Corticoid có thể không hiệu quả đến số người sống sót sau viêm màng não lao về di chứng thần kinh, nhưng kết cục này ít phổ biến hơn so với tử vong, và khoảng tin cậy về hiệu quả tương đối bao gồm có thể gây hại. Tuy nhiên, nguy cơ nhỏ này có thể không quan trọng về số lượng khi so sánh với giảm tử vong. Số lượng người nhiễm HIV dương tính trong nghiên cứu này còn ít, vì vậy chúng tôi không chắc chắn liệu những lợi ích về giảm tử vong có tính đến nhóm bệnh nhân này.
Người dịch: BS.CKII PhanThanh Dũng, trưởng Khoa lao – BVĐKTT An Giang