Hướng dẫn mới phòng ngừa đột quỵ ban đầu của hội tim mạch và hội đột quỵ hoa kỳ

Dịch từ: New Guidelines on Primary Stroke Prevention From của tác giả: Susan Jeffrey và CME

Author: Laurie Barclay, MD

     7 tháng 12 năm 2010 – Hội Tim mạch Hoa Kỳ và Hội Đột Quỵ Hoa Kỳ (AHA /ASA) đã phát hành hướng dẫn mới phòng  đột quỵ ban đầu, cho cả hai thể bệnh thiếu máu não cục bộ và xuất huyết não.
Larry B. Goldstein, MD, giáo sư về y học (thần kinh) và Giám đốc Trung tâm đột quỵ Duke tại Trung tâm y khoa Đại học Duke ở Durham, Bắc Carolina, chủ trì nhóm biên soạn cho các tài liệu mới nầy.
Năm 1999, AHA đặt ra mục tiêu cho năm 2010 giảm tỷ lệ tử vong từ bệnh tim mạch và đột quỵ  25%, tiến sĩ Goldstein đã phát biếu với tạp chí tin tức y khoa   Medscape như vậy . Mục tiêu đó đã đạt được sớm, trong năm 2008, có lẽ do chiến lược phòng bệnh tốt hơn.
     Trong số hơn 790.000 trường đột quỵ xảy ra mỗi năm, 75% những người nầy là bị lần đầu, “Do đó việc  phòng ngừa là đặc biệt quan trọng.”  Bởi vì yếu tố nguy cơ đột quỵ cho cả 2 thể thiếu máu cục bộ  và xuất huyết não phần lớn chồng lấp lên nhau, ông nói: “trong hướng dẫn này, chúng tôi  đưa ra phòng chống  đột quỵ ban đầu, không chỉ riêng cho đột quỵ  thiếu máu cục bộ, vì vậy đó là một thay đổi đáng kể.”
     Các hướng dẫn mới, được Viện thần kinh học Hoa kỳ khẳng định là một    “ tài liệu giảng dạy cho các nhà thần kinh học ” , được xuất bản trực tuyến ngày 02 /12  và sẽ xuất hiện trên tạp chí đột quỵ số ra tháng mười hai
     Các ích lợi:
Tài liệu này được biên soạn rất kỹ lưỡng  và toàn diện, với 68 trang và gần 800 tài liệu tham khảo, và Tiến sĩ Goldstein chỉ  ra phạm vi lợi ích đặc biệt của nó..
     • Các yếu tố về lối sống: 
 Ủy ban biên soạn đánh giá toàn bộ các yếu tố nguy cơ mới và đang nổi bật, bao gồm các yếu tổ đã có thay đổi  và các yếu tố không thay đổi.  Những gì còn lại trước tiên trong số các chiến lược phòng chống đột quỵ chính là sửa đổi của các yếu tố lối sống, bao gồm các hoạt động thể chất, không hút thuốc, uống rượu vừa phải, duy trì trọng lượng cơ thể trong giới hạn bình thường, chế độ ăn ít chất béo và nhiều rau quả, trái cây, Tiến sĩ Goldstein nhấn mạnh như vậy.
“Những lối sốngnói trên có liên quan với khoảng 80% – xin nhấn mạnh là tám mươi phần trăm –  nguy cơ thấp hơn cho một đột quỵ lần đầu, và điều đó đúng cho cả 2 giới nam và nữ,” ông nói.  ” hầu như không có kết quả gì  mà chúng ta có thể làm đối với thuốc men  hoặc bất kỳ loại can thiệp nào đó,  sẽ tạo ra được một tác động như vậy, vì vậy  tôi nghĩ phòng ngừa là rất quan trọng.”
Thực sự là rằng, thuốc men hay bất cứ sự can thiệp nào cũng không thể mang đến được kết quả  như vậy…
     • Hút thuốc lá thụ động:
Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ gây đột quỵ,  nhưng các khuyên cáo hiện nay đề nghị nên tránh xa môi trường có khói thuốc lá , cũng là một chiến lược hợp lý, Ông đã lưu ý như vậy.
“Chúng tôi không biết  việc hạn chế  tiếp xúc với môi trường khói thuốc như vậy làm giảm được nguy cơ đột quỵ, vì chưa có đủ dữ liệu”, ông nói như vậy.  “Nó có lẽ là đúng đối với bệnh mạch vành của tim và các bệnh liên quan, các hành động làm sạch không khí trong phòng theo qui trình, ví dụ như tỷ lệ nhập viện cấp cứu (do nhồi máu cơ tim) giảm nhanh trong một năm, sau khi các biện pháp trên được thực hiện. Chúng tôi tin rằng kết quả tương tự cũng sẽ đúng đối với đột quỵ, mặc dù một lần nữa chúng tôi chưa có đủ dữ liệu. 
     Sự tầm soát trong lĩnh vực cấp cứu: 
Những cuộc thăm khám  trong lĩnh vực cấp cứu có thể là một cơ hội quí báo để tầm soát và điều trị các yếu tố nguy cơ đột quỵ, bao gồm chiến lược ngưng hút thuốc, theo dõi mức cholesterol và huyết áp hoặc tầm soát và điều trị đầy đủ bệnh rung nhĩ, các khuyến cáo mới đã lưu ý như vậy.
     Tiến sĩ Goldstein đã nói: “Như chúng ta đã biết, có một tỷ lệ khá cao người Mỹ không có bảo hiểm y tế, và họ không có được sự chăm sóc phòng ngừa bệnh thường xuyên, thường thì họ chỉ được chăm sóc sức khỏe do bị một loại bệnh cấp tính nào đó khi nhập khoa cấp cứu.”
“ Mặc dù hiện nay các phòng cấp cứu bị quá tải các bệnh nhân được sơ cứu ban đầu đối với các loại bệnh cấp cứu của họ, nhưng đây cũng là một cơ hội để xác định các yếu tố nguy cơ và những bệnh nhân có bệnh tìm ẩn nhận được sự phòng bệnh thích hợp ”
     Mặc dù các chương trình và những hành động can thiệp ngừng hút thuốc dựa trên cơ sở liên quan trong phạm vi cấp cứu , nhận dạng rung tâm nhĩ, và sự lượng giá về chống đông máu được khuyến cáo, và việc tầm soát trong nhóm bệnh nhân có liên quan đến lĩnh vực cấp cứu về bệnh cao huyết áp và lạm dụng ma túy được coi là “hợp lý”, tài liệu cho biết thêm rằng hiệu quả của sàng lọc, can thiệp ngắn gọn, và giới thiệu về điều trị bệnh tiểu đường và các yếu tố nguy cơ của lối sống trong phạm vi cấp cứu là không phù hợp.
     • Hẹp động mạch động mạch cảnh không triệu chứng: 
Một vấn đề trở nên phức tạp hơn là quyết định có, hay không khuyến cáo phục hồi lại cấu trúc mạch máu cho những bệnh nhân bị hẹp động mạch cảnh chưa có triệu chứng lâm sàng. 
Điều kiện hỗ trợ việc bóc tách nội mạc đông mạch cảnh và đặt giá đở động mạch cảnh trong một điều trị y khoa tốt nhất, là tuổi tác, và liệu pháp nội khoa đã trở nên hiệu quả hơn, làm cho ranh giới của những lợi ích tiềm năng của sự can thiệp sẽ mỗi ngày một gần hơn, tiến sĩ Goldstein cho biết.  Các nghiên cứu gần đây đã so sánh phẫu thuật với đặt giá đở mà không hổ trợ của điều trị nội khoa, do việc sử dụng các dữ liệu kiểm chứng cùng một lúc, nên việc dựa vào đó để đưa ra một quyết định có ý nghĩa chứng cứ là chưa được bây giờ. 
     Đối với những người không có triệu chứng – Đối những người có triệu chứng, đó là một câu chuyện hoàn toàn khác nhau – khi nào và làm thế nào để thực hiện những can thiệp này, nó là một quyết định khó khăn hơn nhiều “, ông nói.
“Lựa chọn bệnh nhân không có triệu chứng để tái cấu trúc lại động mạch cảnh, cần được hướng dẫn bởi một đánh gíá các bệnh kèm theo và tuổi thọ, cũng như các yếu tố cá nhân khác, và nên bao gồm một cuộc thảo luận kỹ lưỡng về những rủi ro và lợi ích của phương pháp điều trị, với một sự hiểu biết về ý kiến của bệnh nhân,” tài liệu nầy công bố.
     • Aspirin trong các mục tiêu làm giảm nguy cơ: 
Một khuyến cáo khác của tài liệu là thuốc aspirin không giúp gì cho các mục tiêu làm giảm nguy cơ. Aspirin được sử dụng “đại trà khắp nơi”, Tiến sĩ Goldstein lưu ý lên như vậy, nhưng “dường như không có được một sự bảo vệ đặc hiệu nào ngay cả những liều lượng rất thấp cũng đã có những tác dụng phụ, do đó, việc rất quan trọng đối với người dân là hiểu biết  mình  có những nguy cơ gì, để xác định việc sử dụng aspirin có thể có lợi ích gì không. 
Sử dụng aspirin để ngăn ngừa sự cố tim mạch, bao gồm nhưng không giới hạn đối với đột quỵ, được khuyến khích cho những người có nguy cơ cao để bù đắp đầy đủ các rủi ro liên quan đến điều trị, được định nghĩa như là một nguy cơ 10-năm là 6% đến 10%.
Rung nhĩ:
Cuối cùng, bài báo cáo nghiên cứu, phần rung nhĩ chưa có được các khuyến cáo cho những người sử dụng các thuốc chống đông mới, hiện đang được nghiên cứu, bao gồm Dabigatran (Pradaxa, Boehringer Ingelheim), một loại thuốc ức chế  trực tiếp thrombin vừa mới được Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đồng ý cho sử dụng phòng ngừa đột quỵ ở người bị rung nhĩ. Các nghiên cứu quan tâm đến các hướng dẫn thực hành phải được đăng trên các tạp có kiểm duyệt cấp tương đương, và thử nghiệm RE-LY so sánh dabigatran và wafarin chưa thực hiện được lúc bài báo cáo nầy đang được viết, mặc dù họ đã có bàn luận đến, Tiến sĩ Goldstein đã giải thích. Và lưu ý thêm, những gì có thể xảy ra trong tương lai gần là một tư vấn trung gian để giải quyết điều này, .  “Bên cạnh đó các chất ức chế thrombin trực tiếp, có chất ức chế yếu tố Xa  cũng được thử nghiệm, nhưng các thử nghiệm chưa được công bố , chỉ  trình bày tại một cuộc họp, và chúng ta sẽ đợi cho đến khi tất cả những thử nghiệm đó có kết quả trước khi quyết định có hay không và khi nào công bố một tư vấn thực hành. “
Quá hạn chỉnh sửa:
Philip B. Gorelick, MD, MPH, John S. Garvin giáo sư và trưởng Khoa Thần kinh học và Phục hồi chức năng và Giám đốc Trung tâm nghiên cứu đột quỵ tại Đại học Illinois Đại học Y ở Chicago,  nhận xét về các tài liệu mới  .
Ông nói với Medscape Medical News rằng những hướng dẫn của ASA/AHA về phòng nhừa đột quỵ ban đầu đã được cập nhật sau cùng vào năm 2006, đã làm cho chúng ” quá hạn cho việc chỉnh” cho các dữ liệu mới, quan trọng đã được tạo ra trong 4 năm qua.
“Goldstein và các cộng sự sẽ được chúc mừng cho việc cung cấp một bản cập nhật quan trọng và toàn diện các hướng dẫn để phòng ngừa một cơn đột quỵ đầu tiên,” Tiến sĩ Gorelick nói.  “Mục về bệnh tiểu đường, rối loạn lipid máu, và rung tâm nhĩ cung cấp nhiều hướng dẫn mới và cần thiết cũng như các phần hẹp động mạch cảnh không triệu chứng.”
Nhiều mục  mới đã được thêm vào hướng dẫn này, bao gồm một phòng ban đầu liên quan đến phạm vi cấp cứu và những thông tin mới về các chiến lược hành động, ông nói thêm.  “Khoa cấp cứu là một cửa ngõ quan trọng để hệ thống y tế, và các biện pháp phòng ngừa quan trọng có thể được bắt đầu ở đó.”
Ông nói, “Hướng dẫn nầy được khuyến cáo là rất nên đọc đối với những chuyên gia chăm sóc sức khỏe, họ là những người chăm sóc những bệnh nhân có nguy cơ đột quỵ.”

Người dịch: BS Nẫm, khoa CTCH