1/ ĐỊNH NGHĨA:
Đối với người tự theo dõi huyết áp tại nhà, định nghĩa tăng huyết áp là khi huyết áp tâm thu >=135mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương >=85mmHg.
2/ TẠI SAO NÊN TỰ THEO DÕI HUYẾT ÁP TẠI NHÀ?
– Giúp chẩn đoán sớm tăng huyết áp.
– Giúp tránh được hiện tượng “Tăng huyết áp áo choàng trắng” (là tình trạng huyết áp của người bệnh tăng cao khi tiếp xúc với thầy thuốc).
– Khuyến khích kiểm soát tốt hơn: tự giám sát có thể cho bạn ý thức trách nhiệm mạnh mẽ hơn với sức khỏe của bạn. Bạn thậm chí có thể cảm thấy có động lực hơn để kiểm soát huyết áp của mình với chế độ ăn uống được cải thiện, hoạt động thể chất và sử dụng thuốc đúng cách.
– Có thể giúp tự đánh giá được tác dụng của các thuốc điều trị đang được dùng.
3/ ĐỂ ĐẢM BẢO THEO DÕI HUYẾT ÁP CHÍNH XÁC TẠI NHÀ, BẠN CẦN:
- Lựa chọn đúng và kiểm tra độ chính xác thiết bị của bạn. Hội tim mạch học Việt nam khuyến cáo sử dụng máy đo huyết áp điện tử có băng cuốn ở cánh tay cho bệnh nhân tự đo huyết áp tại nhà.
- Lần đo đầu tiên, cần đo huyết áp ở cả hai cánh tay, tay nào có con số huyết áp cao hơn sẽ dùng để theo dõi huyết áp về sau.
- Tránh thực phẩm, caffein, thuốc lá và rượu trong 30 phút trước khi đo huyết áp.
- Tư thế đo chuẩn: người được đo huyết áp ngồi ghế tựa, cánh tay duỗi thẳng trên bàn, nếp khuỷu ngang mức với tim. Ngoài ra, có thể đo ở các tư thế nằm, đứng. Đối với người cao tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường, nên đo thêm huyết áp tư thế đứng nhằm xác định có hạ huyết áp tư thế hay không.
- Không nói chuyện khi đang đo huyết áp.
- Bề dài bao đo (nằm trong băng quấn) tối thiểu bằng 80% chu vi cánh tay, bề rộng tối thiểu bằng 40% chu vi cánh tay. Quấn băng quấn đủ chặt, bờ dưới của bao đo ở trên nếp lằn khuỷu 2cm. Túi hơi đặt ở mặt trước của cánh tay, sao cho ống nghe (được cấu tạo sẵn trong dây đo) nằm ngay trên động mạch cánh tay. Đặt máy ở vị trí để đảm bảo máy hoặc mốc 0 của thang đo ngang mức với tim.
- Đo huyết áp 2 lần mỗi ngày: phép đo đầu tiên nên vào buổi sáng trước khi ăn hoặc uống bất kỳ loại thuốc nào, và lần thứ hai vào buổi tối. Nên đo huyết áp vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Hoặc đo huyết áp khi có biểu hiện bất thường: nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt…
- Nên đo huyết áp ít nhất hai lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 1-2 phút. Nếu số đo huyết áp giữa 2 lần đo chênh nhau trên 10mmHg, cần đo lại một vài lần sau khi đã nghỉ trên 5 phút. Giá trị huyết áp ghi nhận là trung bình của hai lần đo cuối cùng.
Kết quả đo nào phải gặp bác sĩ ngay?
Với những trường hợp sau thì nên đến gặp bác sĩ ngay, không tự uống thuốc hay ngồi chờ đến đúng ngày hẹn tái khám:
– Kết quả đo không phù hợp với triệu chứng hiện có. Chẳng hạn như bệnh nhân chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn… nhưng kết quả vẫn bình thường.
– Kết quả đo được quá cao hay quá thấp.
Với người đang có bệnh THA, không nên tự đo và tự uống hay ngưng thuốc mà không đi tái khám trong thời gian dài, ngay cả khi kết quả cho thấy huyết áp ổn định.
4/ ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA VIỆC ĐO HUYẾT ÁP TẠI NHÀ:
ƯU ĐIỂM
-
- Có thể xác định THA áo choàng trắng và THA ẩn giấu.
- Rẻ tiền và có sẵn mọi nơi.
- Đo HA trong bối cảnh ngồi tại nhà, bệnh nhân thường thư giãn hơn ở phòng mạch.
- Dễ lập lại và thời gian dài hơn dễ đánh giá biến thiên HA ngày này đến ngày khác.
NHƯỢC ĐIỂM
-
- Có thể không chính xác do phụ thuộc vào thiết bị và/hoặc kỹ thuật đo.
- Tạo tâm lý bất an cho bệnh nhân khi chỉ số huyết áp không ổn định do lỗi thiết bị hoặc đo không đúng.
Tài liệu tham khảo:
- Khuyến cáo về chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp 2018, Hội tim mạch học quốc gia Việt Nam.
- Sử dụng máy đo huyết áp tại cộng đồng , GS.TS.Nguyễn Lân Việt – Viện Tim mạch – Bệnh viện Bạch Mai. Dự án phòng chống tăng huyết áp, chương trình mục tiêu quốc gia về y tế.